Jane Morris - Ontwerper, Kameleon, Muze
Jane Morris was een centrale figuur in de Arts and Crafts-beweging, een kunstenaarsmodel en een borduurster die het Pre-Rafaëlitische schoonheidsideaal belichaamde. Als de vrouw van William Morris en de muze van Dante Gabriel Rossetti maakte ze een significante impact op de wereld van kunst en literatuur tijdens haar leven. In haar eigen recht. Maar dat zou je niet weten tenzij je wist waar je moest zoeken. Niet veel googlebare resultaten met alle antwoorden dus... hier zijn we, nerds.
Dit artikel duikt in Janes opmerkelijke leven, met details over haar transformatie van bescheiden afkomst naar een verfijnde, multi-getalenteerde vrouw van invloed en de relaties die haar reis vormden.
Vroege Leven
Geboren op 19 oktober 1839 in Oxford, Engeland, was Jane Burden de dochter van Robert Burden, een stalmeester, en Ann Maizey, een huishoudelijke wasserette. Jane en haar zus, Elizabeth, leefden in armoede, met weinig kans op onderwijs of sociale vooruitgang. De kleine blauwe plaquette die haar geboorteplaats in St Helen's Passage markeert, dient als herinnering aan haar bescheiden begin.
Ontmoeting met de Pre-Rafaëlieten
In 1857 woonden Jane en haar zus een voorstelling bij van de Drury Lane Theatre Company in Oxford. Tijdens het evenement viel Jane op bij de Pre-Rafaëlitische kunstenaars Dante Gabriel Rossetti en Edward Burne-Jones, die werkten aan de Oxford Union-muurschilderingen. Onder de indruk van haar schoonheid vroegen ze haar om voor hen te poseren. Jane stemde toe, waarmee ze haar associatie met de Pre-Rafaëlitische Broederschap begon en de basis legde voor haar toekomstige leven in de kunst.
Transformatie en Educatie
Ondanks haar beperkte opleiding en de waarschijnlijkheid van een leven in huishoudelijke dienst, leidde Jane's verloving met William Morris tot een particuliere opleiding die haar transformeerde in een verfijnde, belezen vrouw. Met haar natuurlijke intelligentie werd ze snel bedreven in Frans en Italiaans, ontwikkelde ze een waardering voor klassieke muziek en verfijnde ze haar vaardigheden als pianiste.
Huwelijk met William Morris
Op 26 april 1859 trouwde Jane met William Morris in St Michael at the Northgate in Oxford. Het paar verhuisde naar het Rode Huis in Bexleyheath, Kent, waar ze twee dochters kregen, Jane Alice "Jenny" en Mary "May" Morris.
Het Rode Huis: Een Creatieve Haven voor de Familie Morris
In 1860 verhuisden Jane en William Morris naar het Rode Huis in Bexleyheath, waar ze hun kinderen opvoedden en hun artistieke vaardigheden verder ontwikkelden. Jane, William en hun dochter May Morris produceerden ontwerpen, borduurwerk en textiel, waarmee ze een significante impact maakten op de Arts & Crafts-beweging.
De familie vestigde zich uiteindelijk jaren later in Kelmscott House in Hammersmith.
Icoon van Haar Tijd
Multi-hyphenate
Jane was een model en muze voor William Morris en voor Dante Gabriel Rossetti1. Ze was ook bedreven in borduurtechnieken en werd later beroemd om haar eigen borduurwerken1. Zeer intelligent, ze slaagde voor haar Cambridge lokale examen2. En ze trouwde met William Morris in een tijd dat het ongebruikelijk was voor een vrouw van haar sociale klasse om met een man van zijn klasse te trouwen 1.
Uniek
Jane Morris leek aan niemand verantwoording verschuldigd te zijn als het ging om hoe ze zich door de wereld bewoog. In een tijd waarin ze niet eens mocht stemmen, hield Jane nooit op met het trotseren van conventies. Die unieke mode van haar was echter nooit een act. Jane was een kameleon. Een renaissancevrouw. En haar historisch eenvoudige opkomst van arbeidersklasse diamant tot portret van een dame is een veel te simpele boog. En natuurlijk, het is gemakkelijk te begrijpen waarom sommigen zeggen dat Jane de invloed was achter George Bernard Shaw's "Pygmalion" — dat decennia later werd aangepast tot "My Fair Lady" — maar duidelijk... dat simplistische verhaal van vodden naar rijkdom is slechts een deel van Jane's verhaal.
Ondernemer
Zonder Jane Morris, zou William Morris dan de William Morris zijn die we vandaag de dag vereren? Waarschijnlijk niet. Anders, zeker. Zo succesvol? Misschien...
Jane Morris droeg op verschillende manieren bij aan het succes van haar man. Zonder haar en hun dochter, May, zou de nalatenschap van William Morris er opmerkelijk anders uitzien. Beide vrouwen droegen regelmatig en terecht bij aan iconische ontwerpen en patronen voor Morris & Co. Elk had een oog voor design, dus het was echt een familiebedrijf.
Het meest opvallend is dat Jane Morris & Co op cruciale manieren hielp slagen waarin William Morris dat niet kon. Of zeker niet zo goed was. Jane was een meesterlijke netwerker. Ze bouwde verbindingen en klanten voor Morris & Co in de vroege dagen die hielpen het te laten groeien tot een bloeiend ontwerpbureau. Ze bediende de elite van de Londense samenleving. En ze deed het allemaal op haar unieke manier, natuurlijk.
Regelbreker
Jane's langdurige affaire met Dante Gabriel Rosetti (na haar huwelijk met William Morris) was een open geheim in Londen. William liet Rossetti zelfs een tijdje bij hen wonen om geruchten over iets ongepasts te sussen. Hoe dat werkt om geruchten van ongepastheid te sussen, nou, dat moet je ons maar vertellen...
De affaire tussen Jane en Rossetti duurde vele jaren. Jane verbrak pas met Rossetti nadat hij in een verslaving was geraakt. Een jaar nadat ze hem had verlaten, vond ze opnieuw de liefde. Dit keer met de dichter en politieke activist Wilfrid Scawen Blunt. Weer een open geheim. Beschouwd als schandalig in die tijd 1, natuurlijk. En nog veel meer de tweede keer, omdat Jane's invloed, connecties en beruchtheid alleen maar waren gegroeid in de loop der tijd.
Of je nu van haar houdt of haar verafschuwt, iedereen die iemand was kende Jane Morris... of dat dachten ze althans. In veel opzichten was Jane een onbekende grootheid voor hen allemaal, en dat was een groot deel van haar raadselachtige aantrekkingskracht. Ze paste niet in het hoge-samenlevingsmodel. Een echt unieke figuur in die tijd.
Haar iconische status kan vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken. Misschien is de invalshoek om deze sectie mee af te sluiten hoe Jane's onafhankelijkheid en onconventioneel gedrag de genderrollen van de Victoriaanse samenleving uitdaagden. Waardoor ze een symbool van vrouwelijke empowerment werd, toen en nu 1. Haar persoonlijke overtuiging en levenslust vormen een verfrissend portret in elk tijdperk, maar vooral binnen de morele beperkingen van het Victoriaanse Engeland.
De Invloed van Jane Morris op de Arts & Crafts Beweging
Borduurwerk en de Arts and Crafts Beweging
Jane's grote interesse in handwerken leidde ertoe dat ze een vaardige borduurster werd. Ze leerde zichzelf oude borduurtechnieken aan en werd al snel beroemd om haar prachtige werk. Hoewel Jane, haar dochters en haar zus Bessie allemaal bijdroegen aan het borduurwerk voor Morris & Co., werd de eer voor de ontwerpen vaak aan William Morris gegeven om commerciële redenen. Desondanks is het werk van Jane en Bessie aan de drie geborduurde panelen die beroemde vrouwen uit de geschriften van Chaucer en Tennyson uitbeelden, nu te zien in Castle Howard, een bewijs van hun vaardigheid en toewijding.
De Artistieke Nalatenschap van Jane Morris
Jane Morris was niet alleen een muze voor de Pre-Raphaelite Brotherhood, maar ook een getalenteerde ontwerpster en borduurster zelf. Zoals we hebben gezien, beïnvloedde haar werk verschillende aspecten van de output van Morris & Co. Specificaties omvatten behang, meubels, glaswerk en metaalwaren ontwerpen.
Politieke Opvattingen en Activisme
Hoewel ze getrouwd was met een socialist, bleef Jane haar hele leven een aanhanger van de Liberale Partij. Ze was een fervent voorstander van de Ierse Home Rule, waarmee ze haar betrokkenheid bij het politieke landschap van haar tijd liet zien.
Invloed op Literatuur en Kunst
Jane's opmerkelijke transformatie en boeiende persoonlijkheid lieten een blijvende indruk achter op de wereld van literatuur en kunst. Ze diende als model voor de heldin in Vernon Lee's roman "Miss Brown" uit 1884 en kan George Bernard Shaw hebben geïnspireerd voor het personage Eliza Doolittle in zijn toneelstuk "Pygmalion" (1914), dat later werd aangepast tot de film "My Fair Lady" (1964).
De Relatie Tussen Rossetti, Morris en Jane Morris
De Hechte Vriendschap Tussen Rossetti en Morris
Aanvankelijk waren Rossetti en Morris goede vrienden, waarbij sommigen hun relatie beschreven als Morris' "heldenverering" van Rossetti. Hun vriendschap werd echter gespannen door Rossetti's chemische afhankelijkheden en zijn affaire met Jane.
De Liefdesdriehoek Tussen Rossetti, Morris en Jane
Jane werd de liefde van Rossetti's leven, zelfs terwijl ze getrouwd was met William Morris. Na de dood van Rossetti's vrouw, Elizabeth Siddal, in 1862, werd de aantrekkingskracht tussen Rossetti en Jane sterker. Ondanks haar bekentenis dat ze nooit van haar man hield, verliet Jane Morris nooit voor Rossetti. Hun huwelijk was op veel manieren een merkwaardig modern huwelijk.
Kelmscott Manor en Dante Gabriel Rossetti
In 1871 namen William Morris en Dante Gabriel Rossetti gezamenlijk een huurcontract op Kelmscott Manor, een schilderachtig huis op de grens van Gloucestershire, Oxfordshire en Wiltshire. Tijdens Williams reis naar IJsland brachten Jane en Rossetti de zomer door met het inrichten van het huis. Deze periode markeerde het begin van hun diepe emotionele band en vermeende romantische relatie, die invloed had op Rossetti's poëzie en enkele van zijn bekendste schilderijen. Uiteindelijk distantieerde Jane zich van Rossetti vanwege zijn afhankelijkheid van chlooraalhydraat, maar ze bleven in contact tot zijn dood in 1882.
De Blijvende Invloed van Jane Morris op Rossetti en de Prerafaëlitische Beweging
Kunstcriticus Harry Quilter zei ooit over Rossetti en Morris: "Er is waarschijnlijk geen verslag van een schilder wiens persoonlijkheid zo ondergedompeld raakte in de vorm en het gezicht van één vrouw."
Relatie met Wilfrid Scawen Blunt
Jane ontmoette dichter en politiek activist Wilfrid Scawen Blunt in 1883 op een huisfeest georganiseerd door haar goede vriendin, Rosalind Howard (later Gravin van Carlisle). De twee vormden een onmiddellijke band, die uiteindelijk uitgroeide tot een romantische relatie die duurde tot 1894. Hun vriendschap bleef bestaan tot Jane's dood, wat haar vermogen laat zien om diepe en blijvende banden te vormen met invloedrijke figuren van haar tijd — buiten de grenzen van 'gepast gedrag' omdat Jane Morris haar eigen weg volgde... zoals alle ware iconen doen.
Jane's Latere Leven en Nalatenschap
In de laatste maanden van haar leven kocht Jane Kelmscott Manor om het veilig te stellen voor de toekomst van haar dochters. Ze overleed op 26 januari 1914 in Bath, Engeland, en werd begraven op het kerkhof van de St. George's Church in Kelmscott. Haar levensverhaal, van bescheiden begin tot een vrouw van invloed en inspiratie, blijft het publiek boeien en dient als een bewijs van haar veerkracht en vastberadenheid.
...
Jane Morris, door haar artistieke bijdragen, relaties en persoonlijke transformatie, liet een onuitwisbare indruk achter op de wereld van kunst, literatuur en cultuur in het algemeen. Haar verhaal is een krachtige herinnering aan het potentieel voor groei en verandering, en haar invloed blijft resoneren in de werken die zij inspireerde + de nalatenschap die ze achterliet.
